Steeds vaker kiezen mensen ervoor om op leeftijd of bij gezondheidsbeperkingen in het eigen huis te blijven wonen. Thuis blijven wonen vraagt wel om de juiste ondersteuning. Wanneer je merkt dat zelfstandig functioneren lastiger wordt, spelen vormen van zorg een steeds grotere rol.
Waarom zorg thuis een optie is
Je vertrouwde leefomgeving achterlaten en toch de zorg krijgen die nodig is. Het is mogelijk via wetten zoals de Wet langdurige zorg (Wlz), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Zorgverzekeringswet (Zvw). Het betekent dat iedereen die zorg nodig heeft kan nagaan welke ondersteuning vanuit de wet mogelijk is. Voor iemand die bijvoorbeeld hulp nodig heeft bij douchen of aankleden is persoonlijke verzorging vanzelfsprekend en dit maakt het wonen thuis toegankelijker.
Welke vormen van zorg zijn er?
Als je thuiszorg bekijkt, zie je verschillende componenten die elkaar aanvullen. Persoonlijke verzorging houdt in dat hulp wordt geboden bij dagelijkse handelingen. Wassen, aankleden, eten, helpen bij incontinentie of cognitieve problemen. Verpleging richt zich op medische handelingen aan huis, zoals wondverzorging, medicijntoediening of complexe zorg. Voorbeelden daarvan vind je in organisaties die verpleging aan huis tot taak hebben. Daarnaast is huishoudelijke hulp van belang. Taken zoals schoonmaken, wassen en strijken kunnen zware last worden wanneer iemand minder goed gaat functioneren. Tenslotte is individuele begeleiding belangrijk. Iemand stimuleert, ondersteunt en helpt bij het organiseren van het dagelijks leven, de dagstructuur, sociale contacten en soms administratie.
Hoe wordt de zorg thuis geregeld?
Wanneer je zorgverzoeken hebt, dan is het noodzakelijk een indicatie of beoordeling te krijgen. Bijvoorbeeld bij de Wlz moet je aantonen dat je langdurige zorg nodig hebt en het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) speelt daarin een rol. Met zo’n indicatie kun je kiezen voor een pakket thuis, bijvoorbeeld het ‘volledig pakket thuis’ waarbij alle zorg aan huis geleverd wordt. Heb je geen recht op Wlz, dan kom je mogelijk in aanmerking voor zorg via de Wmo of Zvw; de gemeente of zorgverzekeraar denkt dan mee over ondersteuning thuis. Van belang is dat jij of je naasten meedenken over wat je zelf kunt, welke hulp er al is (mantelzorg bijvoorbeeld), en wat er aangevuld moet worden. Dat maakt het verschil in wat je kiest als vorm van ondersteuning.
Wat vraagt het van jou, de omgeving en de organisatie
Wonen met ondersteuning betekent dat je leven niet volledig door de zorgverlener wordt overgenomen, maar dat er samengewerkt wordt. Het vraagt inzicht in wat jij nog kunt, welke hulp je al hebt en waarmee je wilt doorgaan. Bijvoorbeeld jij doet nog graag de boodschappen, maar douchen lukt niet meer zonder hulp, dan komt er persoonlijke verzorging. Misschien kun je met begeleiding de dag beter indelen en sociale contacten actief houden. De juiste mix van persoonlijke verzorging, verpleging, huishoudelijke hulp en individuele begeleiding zorgt ervoor dat je zo lang mogelijk in je eigen huis kunt blijven. Tegelijkertijd hoort daar het contact met zorgorganisaties bij, een wijkverpleegkundige of organisatie bespreekt met je een persoonlijk zorgplan. Technologische hulpmiddelen kunnen ook helpen: medicijndispensers, alarmering of beeldzorg zorgen voor extra veiligheid.
Waar lopen mensen tegenaan?
Hoewel de mogelijkheden er zijn, blijft het soms ingewikkeld het juiste pad te vinden. Welke wet geldt? Welke indicatie heb ik nodig? Het registratie- en aanvraagtraject vergt tijd. Ook kan het zijn dat verwachtingen moeten worden bijgesteld. Thuis wonen kan, maar wel op een manier waarbij veiligheid en gewenste kwaliteit worden gewaarborgd. Wanneer de situatie verandert, moet het zorgaanbod mee veranderen, denk aan toenemende zorgvragen of minder mantelzorg. Soms is het moeilijk een vaste hulpverlener te krijgen of de juiste mix van diensten. En dan is geregeld overleg met mantelzorgers belangrijk.
Advies voor wie kiest voor thuis wonen
Wanneer je de stap maakt om met ondersteuning thuis te gaan wonen, is het verstandig eerst helder te hebben welke taken jou moeite kosten en welke al goed gaan. Zoek uit bij welke handelingen hulp nodig is en welke vorm daarvan past, bijvoorbeeld persoonlijke verzorging of verpleging. Denk ook aan huishoudelijke hulp. Hoe vaak en welke taken kunnen het beste uitbesteed worden? Bespreek individuele begeleiding voor dat stuk waar je bijvoorbeeld structuur of sociale aansluiting kwijt raakt. Maak een zorgplan samen met de wijkverpleegkundige of een organisatie, en kijk welke wet of regeling van toepassing is. Regel vaste contactpersonen zodat je weet wie je belt wanneer iets verandert. Blijf goed in gesprek met je mantelzorgers en bel hun in bij het plan. Houd de situatie in de gaten, als er meer zorg nodig is, dan moet het aanbod meebewegen.
Thuis wonen zo lang mogelijk
Het is goed mogelijk om in je vertrouwde omgeving te blijven wonen en tegelijk de zorg krijgen die past. Door persoonlijke verzorging, verpleging, huishoudelijke hulp en individuele begeleiding op de juiste manier in te zetten kun je rustiger leven in je eigen huis. Wanneer je samen met je omgeving én de zorgorganisatie scherp blijft op wat er nodig is, dan blijft het huis de plek waar jij wilt zijn.